Η αρχόντισσα Βασιλική Σολιώτη, το γένος Μέγαρη, από την Κερπινή Καλαβρύτων , σύζυγος του Νικόλαου Χριστοδούλου ή Σολιώτη, συμμετείχε ως γυναίκα της επανάστασης, δίπλα στον σύζυγό της. Ο Νικόλαος Σολιώτης, οπλαρχηγός του 1821, καταγόταν από το χωριό Σόλος των Καλαβρύτων, απ’ όπου πήρε το επώνυμο του. Η Βασιλική το 1816 παντρεύτηκε το Νικόλαο Σολιώτη, ένα από τους τέσσερις γιούς του προεστού Χριστοδούλου, ο οποίος έχτισε πύργο με πολεμίστρες για 16 καριοφίλια, που διατηρείται ακόμη. Με δική της προτροπή έφτιαξαν πάνω από τις πόρτες ζεματίστρες, για να κάψουν τους Τούρκους με καυτό λάδι αν πλησίαζαν στα σπίτια τους, ενώ η ίδια παρακολουθούσε το χτίσιμό του από Βαρβαρίτες μαστόρους, καθισμένη σε μια πέτρα (Α. Ευσταθίου, 2019) που υπάρχει ακόμη.
Ο Νικόλαος Σολιώτης, πατριώτης και ένθερμος υποστηρικτής και οπαδός των εισηγήσεων του Παπαφλέσσα, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1818 όταν ήταν 34 ετών από τον Θεοχάρη Ρέντη, προσφέροντας 150 γρόσια. Η αρχόντισσα Βασιλική, ζει δίπλα του τον αναβρασμό της Επανάστασης. Γνωρίζει τα πάντα για τις προεπαναστατικές ετοιμασίες του συζύγου της, αφού όλα γίνονταν στο σπιτικό της στο Σόλο. Γνωρίζει ότι ο σύζυγός της κρύβει στο σπίτι τους οκάδες Δημητσάνικο μπαρούτι για την έναρξη του Αγώνα, γνωρίζει τις συναντήσεις του με τον Παπαφλέσσα και για τη Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας (26-30 Ιανουαρίου 1821) για το ξεκίνημα της Επανάστασης (Α. Ευσταθίου, 2019). Στο σπίτι τους στο Σόλο, στις 5 Ιανουαρίου 1821, φιλοξενήθηκε ο Παπαφλέσσας όταν έφτασε από την Κωνσταντινούπολη και κατευθυνόταν στην Πάτρα (Σπηλιάδης, τ.Α΄σ. 13 και Φιλήμων τ. Γ΄. σ. 9, 406). Η Βασιλική παρακολουθεί τις συζητήσεις και τα σχέδια τους για μελλοντικά χτυπήματα κατά των Τούρκων στην ορεινή Αιγιάλεια και φλέγεται από την επιθυμία της να συμμετέχει ενεργά στον Αγώνα, να βοηθήσει με όποιον τρόπο μπορεί, αλλά ο Παπαφλέσσας αρνείται. Δεν συγκρατεί αλλά παροτρύνει και στηρίζει το σύζυγό της να συμμετέχει στον ιερό αγώνα, βάζοντας πάνω απ’ όλα τη λευτεριά της πατρίδας, για να έχουν τα παιδιά της την ευλογία να ζήσουν ελεύθερα. «Προχώρα», του λέει, «Μονάχα το Θεό να λογαριάζεις στις πράξεις σου. Σε αυτόν θα λογοδοτήσεις και στα παιδιά σου» (Α. Ευσταθίου,2019). Ο Ν. Σολιώτης, στις 14 Μαρτίου 1821, παρακινημένος από τον Παπαφλέσσα, ξεκίνησε την Επανάσταση στις Πόρτες Αγριδίου Καλαβρύτων μαζί με άλλα παλληκάρια της Νωνάκριδος, όπου έστησε ενέδρα και σκότωσε τους Τριπολιτσιώτες «Γυφτοχαρατζήδες», που μετέφεραν γράμματα του Μεχμέτ Σαλήχ στον Χουρσίτ Πασά στα Γιάννενα. Η Βασιλική για πέντε χρόνια συμπάσχει με τον σύζυγό της που πολεμά για την ελευθερία της Ελλάδας.
Την άνοιξη του 1826 ο Ιμπραήμ, μετά την πτώση του Μεσολογγίου, περνά στην Πελοπόννησο, φτάνει στα Καλάβρυτα και στρατοπεδεύει στα Κλουκινοχώρια Νωνάκριδας (Αγρίδι, Αγία Βαρβάρα, Ζαρούχλα, Σόλο, Περιστέρα), στους πρόποδες του όρους Χελμού. Στην οχυρή θέση Καστράκι, επάνω στον Χελμό , κάτω από την ιερή Στύγα αποφάσισαν να πολεμήσουν τον Ιμπραήμ οι καπεταναίοι Νικόλαος Σολιώτης και Γκολφίνος Πετμεζάς με 300 παλληκάρια και για να υπερασπίσουν και τις οικογένειές τους, που είχαν βρει καταφύγιο σ΄ αυτό και σε διάφορα μέρη της περιοχής (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, 1980). Η Βασιλική Σολιώτη, στη θρυλική μάχη στο Καστράκι, που έγινε ξημερώματα της 5ης Μαΐου 1826, ήταν εκεί , μαζί με χιλιάδες γυναικόπαιδα, 5.000 σύμφωνα με τον Τρικούπη[1] , που περίμεναν ταμπουρωμένοι τον εχθρό. Η μάχη που έγινε ήταν σφοδρή και τελικά οι Έλληνες ηττήθηκαν, έχοντας βαριές απώλειες. 400 περίπου νεκροί, 500 γυναικόπαιδα και αγωνιστές στην προσπάθειά τους να διαφύγουν τη σύλληψη κατακρημνίστηκαν στις χιονοσκεπείς ολισθηρές πλαγιές του Χελμού και φονεύτηκαν ή θάφτηκαν στα χιόνια, 1000 περίπου αιχμάλωτοι.
Η Βασιλική αιχμαλωτίζεται μαζί με το νεαρό γιό της Νικήτα και την αδελφή του Σολιώτη από τους Τουρκαλβανούς του Ιμπραήμ. Στο Καστράκι, σύμφωνα με το Σπηλιάδη, 200 περίπου γυναίκες μαζί με τα μωρά τους αγκαλιά προτίμησαν να κρημνιστούν στο βάραθρο για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων και ατιμαστούν[2]. Έτσι ένας νέος χορός του Ζαλόγγου δημιουργήθηκε στο όρος του Χελμού. Κατά την αποχώρηση οι Τουρκοαιγύπτιοι , μετά την άγρια επιδρομή, επυρπόλησαν τα δύο σπίτια του Σολιώτη στο Σόλο και άρπαξαν την κινητή του περιουσία (Φραντζής, τ. Β΄, σ. 438). Η Βασιλική ελευθερώθηκε από το Ν. Σολιώτη, που αντεπιτέθηκε και κατόρθωσε να την απελευθερώσει μαζί με το παιδί του. Μετά το θάνατο του συζύγου της το Σεπτέμβρη του 1841, έμεινε χήρα με έξη ορφανά παιδιά, πέντε αγόρια και ένα κορίτσι.
Πηγές
- Βασιλική Λάζου, «Γυναίκες και Επανάσταση, 1821, από τον οθωμανικό κόσμο στο ελεύθερο ελληνικό κράτος», εκδόσεις Διόπτρα, 2021»
- Αναστασία Ευσταθίου: «Ονομάζομαι Βασιλική Σολιώτη», Βραβευμένο Διήγημα, εκδ. Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος-Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Συλλογή Διηγημάτων «Αν δεν είμεθα τρελοί δεν εκάναμεν την Επανάστασιν», 2019
- Σούλας Ροδοπούλου: «Οι άσημες και οι ταπεινές του 21», οι εκδόσεις των φίλων, Αθήνα, 2012
- Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: Ο αγώνας στην Πελοπόννησο εναντίον του Ιμπραήμ: Ήττα των Ελλήνων στο Καστράκι. σελ. 418-419, βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1980, εκδοτική Αθηνών Α.Ε
- Κούλα Ξηραδάκη , «Γυναίκες του ’21, Προσφορές, ηρωισμοί και θυσίες», εκδόσεις ΔΩΔΩΝΗ, Αθήνα, Γιάννινα 1995
- Κούλας Ξηραδάκη, «Γυναίκες στην Φιλική Εταίρα και Φαναριώτισσες», Αθήνα 1971
- Σωτηρία Ι. Αλιμπέρτη, «Αι ηρωίδες της Ελληνικής Επαναστάσεως», Αθήναι, 1933
- http://pelop.gr/?page=article&DocID=514500
- http://www.kalavrita.gr/component/k2/item/354-oikogeneia-solioti
[1] Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης, τόμος Δ΄, Εκδόσεις Νέα Σύνορα, σελ. 38
[2] Απομνημονεύματα της νέας ιστορίας της Ελλάδος , Σπηλιάδης, σελ. 15
Ευαγγελία Γιαννοπούλου
Αντιπρόεδρος Παραρτήματος Αιγίου, Ένωση Γυναικών Ελλάδας, www.ege.gr