Νοέμβριος 2024
Το ταξίδι της γνώσης έφτασε στο ακριτικό μας νησάκι!
Λίγα λόγια για τον Άγιο Ευστράτιο
Ο Άγιος Ευστράτιος ή Άη Στράτης, όπως αποκαλούν οι ντόπιοι το νησί τους, είναι νησί του βορειοανατολικού Αιγαίου και ανήκει στο νομό Λέσβου.
Είναι το τρίτο και μικρότερο νησί του νομού, ανήκει όμως διοικητικά στη Λήμνο. Είναι το πιο απομονωμένο νησί του Αρχιπελάγους και συνδέεται ακτοπλοϊκώς με τη Λήμνο από την οποία απέχει 21 ναυτικά μίλια. Γύρω από το νησί υπάρχουν αρκετά μικρονήσια και βραχονησίδες από τις οποίες οι σημαντικότερες είναι το Δασκαλιό, η Βέλια και οι Δώδεκα Απόστολοι. Ο Άη Στράτης έχει τριγωνικό σχήμα έκτασης 43,3 τ. χλμ. και το έδαφός του είναι ηφαιστειογενές με πλούσιο υπέδαφος.
Μεγάλο μέρος της ακτογραμμής αποτελείται από απόκρημνους βράχους με σπηλιές στις οποίες βρίσκουν καταφύγιο οι μεσογειακές φώκιες, καθώς η περιοχή αποτελεί συνέχεια του θαλασσίου πάρκου των Β. Σποράδων. Το υψηλό επίπεδο διατήρησης του φυσικού χώρου αλλά και η αντικειμενική του αξία καθιστούν το νησί ως ένα από τα καλύτερα διατηρημένα οικοσυστήματα στον χώρο του Αιγαίου. Το νησί, και η παράκτια θαλάσσια ζώνη του είναι προστατευόμενος βιότοπος του δικτύου Natura 2000.
Η μεγαλύτερη πεδιάδα του βρίσκεται στο βορειοανατολικό μέρος, στη θέση Αλωνίτσι, όπου παλαιότερα ήταν εκτεταμένος αμπελώνας. Μια μικρότερη κοιλάδα βρίσκεται στις παρυφές του σημερινού οικισμού.
Οι υψηλότερες κορυφές είναι το Σημάδι (298 μ.) και η Λεμονή Ράχη (288 μ.). Το νησί έχει λίγη βλάστηση ιδιαίτερα στα βορειοανατολικά όπου υπάρχουν διάσπαρτες μικρές δασώδεις εκτάσεις που αποτελούνται κυρίως από βελανιδιές.
Επιφανειακά νερά δεν υπάρχουν, με εξαίρεση τους εποχιακούς υγροτόπους που σχηματίζονται στις απολήψεις κάποιων ρεματιών κυρίως την άνοιξη, ωστόσο υπάρχουν πολλά υπόγεια νερά που συντηρούν το πλούσιο οικοσύστημα.
Ένα μεγάλο μέρος της γης του νησιού εξακολουθεί να ανήκει στα Αγιορείτικα μοναστήρια, στις Μονές της Μεγίστης Λαύρας, του Διονυσίου, του Καρακάλλου, που τη νοικιάζουν στους ντόπιους.
Ο πληθυσμός του νησιού είναι 257 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2021.Σήμερα διαμένουν στο νησί μόνιμα περίπου 150 άνθρωποι. Κύρια απασχόληση τους είναι η αλιεία και η κτηνοτροφία και υπάρχουν λίγες επιχειρήσεις στον τομέα του τουρισμού.
Ο οικισμός και το λιμάνι του Αγίου Ευστρατίου βρίσκονται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού. Το χωριό είναι σχετικά νέο δεδομένου ότι μετά τον καταστροφικό σεισμό (7,1 ρίχτερ) του 1968 οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα παλαιά σπίτια τους που βρίσκονταν στην κορυφή του λοφίσκου και να στεγαστούν στον νέο οικισμό ακριβώς δίπλα στη θάλασσα. Ο νέος οικισμός χαρακτηρίζεται από περιποιημένα σπιτάκια με ορθογώνιο ρυμοτομικό σχέδιο, αυλές με κληματαριές κι αγιόκλημα, αμυγδαλιές, λεμονιές και γεράνια.
Ο παλιός οικισμός είχε πεντακόσια περίπου σπίτια όλα διώροφα και τριώροφα, χαρακτηριστικά δείγματα της αρχιτεκτονικής του βορειοανατολικού Αιγαίου: Λιθόχτιστα με χαγιάτια που στηριζόταν σε ξύλινα υποστυλώματα, αλλά και πολλά νεοκλασικά που χρονολογούνταν από τον 17ο αιώνα. Σήμερα γίνονται εργασίες αποκατάστασης του παλιού οικισμού.
Κατά τον 20ό αιώνα χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας για τους αριστερούς. Σπουδαίοι πνευματικοί άνθρωποι εκτοπίστηκαν στο νησί, όπως ο εκπαιδευτικός, συγγραφέας και πολιτικός Δημήτρης Γληνός, οι ποιητές Ιωάννης Ρίτσος, ο Κώστας Βάρναλης, ο Τάσος Λειβαδίτης, ο Νίκος Καρούζος, οι λογοτέχνες Θέμος Κορνάρος, Μενέλαος Λουντέμης, Δημήτρης Φωτιάδης οι ηθοποιοί ο Μάνος Κατράκης, Τζαβαλάς Καρούσος, ο μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης και πολλοί άλλοι, επώνυμοι και μη. Επίσης, πολλοί Αριστεροί πολιτικοί εκτοπίστηκαν στον Άη Στράτη, όπως ο Ηλίας Ηλιού, ο Αντώνης Μπριλλάκης, ο Κώστας Γαβριηλίδης, ο Στέφανος Σαράφης κ.ά. Υπολογίζεται ότι από το 1947 μέχρι και το 1962 πέρασαν από το νησί περίπου 9.000 αριστεροί εξόριστοι. Το στρατόπεδο κράτησης έκλεισε οριστικά το 1962 και πλέον το νησί φιλοξενεί ένα Μουσείο Δημοκρατίας –μοναδικού χαρακτήρα, αφιερωμένο σε αυτήν την περίοδο της νεότερης ιστορίας του τόπου.
Στην αρχαιότητα το νησί ονομαζόταν Αλόνησος. Η σημερινή του ονομασία αποδίδεται στον Όσιο Ευστράτιο ο οποίος κατά τα χρόνια της εικονομαχίας διωκόμενος από τον Λέων τον Γ’ τον Ίσαυρο λόγω θαλασσοταραχής αποβιβάστηκε στο νησί διακόπτοντας το ταξίδι προς τον τόπο εξορίας του. Μόνασε σε ένα σπήλαιο που βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του νησιού κοντά στην παραλία Αλωνίτσι . Το εσωτερικό του θυμίζει εκκλησάκι με τα θυμιατά και τις εικόνες. Το σημείο έχει μαγευτική θέα στην θάλασσα.
Λίγα λόγια για το Δημοτικό Σχολείο Αγίου Ευστρατίου
Το Δημοτικό Σχολείο βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο του μοναδικού οικισμού που υπάρχει στο νησί και ανήκει στο νομό Λέσβου. Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1969 μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1968.Το σχολείο είναι Ολοήμερο μη διευρυμένου ωραρίου και φέτος λειτουργεί για πρώτη φορά ως 1/θέσιο.
Διαθέτει δύο αίθουσες διδασκαλίας που είναι εξοπλισμένες με διαδραστικούς πίνακες. Ο αύλειος χώρος του σχολείου είναι κοινός και για τις τρεις σχολικές μονάδες του νησιού: το Νηπιαγωγείο, το Δημοτικό και το Γυμνάσιο-Λυκειακές Τάξεις.
Το πρώτο σχολείο του νησιού ήταν το κτίριο στο οποίο στεγάζεται σήμερα το Μουσείο Δημοκρατίας.Την περίοδο 1906-1909 χτίστηκε, με δαπάνη της παροικίας των Αγιοστρατιτών στην Αίγυπτο και του εθνικού ευεργέτη Γρηγορίου Μαρασλή, η Μαράσλειος Σχολή η οποία λειτούργησε ως Δημοτικό Σχολείο την περίοδο 1912-1968 όμως εγκαταλείφθηκε λόγω των σοβαρών ζημιών που υπέστη από τον σεισμό του 1968.
Το Μέλαθρον Οικουμενικού Ελληνισμού υλοποίησε την εικοστή τέταρτη αποστολή στο σχολείο του Αγίου Ευστρατίου και, συγκεκριμένα, απέστειλε:
- 1 βιντεοπροβολεα
Η συνολική αξία του υλικού που απεστάλη στο σχολείο είναι 1.000 ευρώ.
Για την αγορά των ειδών που εστάλησαν ευχαριστούμε ιδιαίτερα τους υποστηρικτές του Μελάθρου για την αδιάλειπτη συμπαράσταση τους.
Στο Μέλαθρον Οικουμενικού Ελληνισμού έτσι οραματιζόμαστε την Ελλάδα του 21ου αιώνα, 200 χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση. Μαζί με όλους εσάς δίνουμε ώθηση στην γνώση, στηρίζουμε τις νέες γενιές ώστε να αποτελέσουν τους χρήσιμους πολίτες του μέλλοντος της χώρας μας και δίνουμε το παράδειγμα της έμπρακτης αλληλεγγύης και κοινωνικής ευαισθησίας για την ευημερία της πατρίδας μας.
Σας εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας για την υποστήριξη της δράσης και σας καλούμε να προχωρήσουμε μαζί στην επέκταση της σε όλα τα ακριτικά σχολεία της Ελλάδας.
Είστε η δύναμή μας!
