Στα μαθητικά μου χρόνια σε όλες τις αίθουσες του σχολείου υπήρχαν αφίσες που αναφέρονταν στον αγώνα του 1821. Οι μορφές των ηρώων υπήρχαν στα παιχνίδια μας σαν τεστ μνήμης. Στις σχολικές γιορτές παίζαμε με τους συμμαθητές μας τους ρόλους των αγωνιστών με υπερηφάνεια. Όλα αυτά μου κέντριζαν το ενδιαφέρον για να μάθω περισσότερα για τους αγώνες των Μηλίων εκείνα τα χρόνια.
Η Μήλος δεν είχε καραβοκύριδες, όμως είχε εξαιρετικούς πιλότους καραβιών και διερμηνείς, οι οποίοι προσέφεραν τις γνώσεις και γενικά τις υπηρεσίες τους στον Αγώνα. Στις 21 Απριλίου 1821, η ναυμαχία της Μήλου είχε μεγάλη πολιτική σημασία για την επανάσταση. Οι Σπετσιώτες αιχμαλώτισαν δύο τουρκικά πολεμικά πλοία μέσα στο λιμάνι και τα οδήγησαν στην Ύδρα, ζητωκραυγάζοντας και κανονιοβολώντας. Το γεγονός αυτό ευαισθητοποίησε τους Υδραίους πλοιοκτήτες και ναυτικούς, οι οποίοι αποφάσισαν να μπουν και αυτοί στον αγώνα, βγάζοντας τα πλοία τους στο πέλαγος. Πρώτη από όλες τις Κυκλάδες, η Μήλος συμμετέχει στον αγώνα με τους πιλότους να παρακολουθούν τις κινήσεις των τουρκικών καραβιών στα περάσματα. Η Πλάκα ήταν κέντρο κατασκοπευτικής κίνησης υπέρ του αγώνα. Οι πρόκριτοι και οι πιλότοι έχουν δοθεί ολόψυχα. Προσφέρουν μανιωδώς τις υπηρεσίες τους στα πλοία άλλων νησιών και διεκπεραιώνουν επάξια τις υπηρεσίες τους σε ελληνικά, αλλά και σαν διερμηνείς σε ξένα πλοία. Στο κάστρο της Πλάκας διαμένουν σημαίνοντα πρόσωπα, όπως ο Ι. Αρμένης, ο οποίος αντιπροσώπευε τη Μήλο στις πρώτες εθνοσυνελεύσεις.
Όμως υπήρχαν και κάποιοι Τουρκόφιλοι, αιτία για έριδες. Οι καθολικοί αντιτάχθηκαν στον αγώνα, προς όφελος των Τούρκων. Όμως όσοι καθολικοί προσχώρησαν στην ορθοδοξία, έγιναν φανατικοί Έλληνες. Οι φιλότουρκοι Μηλιοί προσκυνούν τον καπετάν Πασά και οι επαναστάτες της Μήλου βρίσκονται σε απελπισία. Από την άλλη πλευρά, στη Πλάκα και στο κάστρο ζουν Έλληνες άξιοι να φέρουν το τιμημένο όνομα του πατριώτη. Τα μοναστήρια και οι εκκλησίες με τα ισχνά οικονομικά τους βοηθούν τον άνισο αγώνα των σκλαβωμένων. Άλλωστε ξέρουμε ότι η πίστη του λαού και η εμψύχωση των αγωνιστών από τον κλήρο, οδήγησε στο μεγάλο ξεσηκωμό. Η εκκλησία έπαιξε και παίζει το ρόλο του προστάτη των δικαίων του λαού και πάντα λειτουργεί με μητρικό τρόπο εκεί που υπάρχει αδικία. Αυτό εξακολουθεί και σήμερα να κάνει όσο της είναι δυνατόν, για να κρατήσει τις αξίες, τις παραδόσεις και να είναι μπροστάρης στους κοινωνικούς αγώνες.
Δημήτρης Μαρκιός
Συνταξιούχος
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
- Συνταξιούχος
- Γεννήθηκε στη Μήλο
- Διετέλεσε Πρόεδρος του Δ/Σ & Μέτοχος της εταιρείας Industria Α.Ε.