2008 Αποστολή στις Παρευξείνιες Χώρες
(4-16 Ιουλίου 2008)
Ρουμανία, Ουκρανία, Μολδαβία
Διανύσαμε 10.000 χιλιόμετρα οδικώς για να επισκεφθούμε τον εγκαταλελειμμένο Ελληνισμό αυτών των περιοχών.
Εδώ κάποτε υπήρχε και εξακολουθεί να υπάρχει μία άλλη Ελλάδα.
Συμμετείχαν 40 μέλη μας.
Με σαράντα άτομα, έτοιμα για την πιο δύσκολη και κουραστική αποστολή, ξεκίνησε το οδοιπορικό στις Παρευξείνιες περιοχές, που ήκμασε ο Ελληνισμός για εκατοντάδες χρόνια. Το Βουκουρέστι, μια πόλη με πληθυσμό 3.000.000 κατοίκων, ήταν το σημείο συνάντησης των ταξιδιωτών από την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη, για να ξεκινήσει η πιο δύσκολη αποστολή του “Προγράμματος Οικουμενικός Ελληνισμός.”
Χαρακτηρίστηκε δύσκολη, γιατί οι περιοχές που επισκεφθήκαμε, δεν έχουν αναπτύξει ούτε τουριστική υποδομή, ούτε την κουλτούρα και την αντίληψη για τον τουρισμό. Και αυτό το ζήσαμε καθόλη την διάρκεια της τουριστικής μας περιήγησης, διασχίζοντας 10.000 χιλιόμετρα σε ένα οδικό δίκτυο διαλυμένο – για τα 500 χιλιόμετρα χρειαζόμασταν 10 ώρες τουλάχιστον – με ελάχιστα σημεία στοιχειώδους ανεφοδιασμού, ενώ τα βενζινάδικα είχαν μία τουαλέτα κοινή για άνδρες και γυναίκες, που τις περισσότερες φορές δεν είχε ούτε και νερό!
Στον άξονα από το Κισσινάου για την Οδησσό, την Κριμαία και μέχρι τα μέσα της διαδρομής για το Κίεβο, οι αγρότες σταματούσαν τις δουλειές τους και μας κοίταζαν σαν κάτι αξιοπερίεργο. Όπου σταματούσαμε, μας ρωτούσαν ποιοι είμαστε και τι γυρεύουμε σε αυτά τα μέρη, γιατί δεν είχε ξαναπεράσει τα τελευταία 20 χρόνια λεωφορείο από την περιοχή τους. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι γνωρίζοντας όλες αυτές τις δυσκολίες, το Πρόγραμμα ναύλωσε πολυτελές λεωφορείο από την Ελλάδα, για να πραγματοποιήσει αυτή την αποστολή.
Όποιες πόλεις και αν επισκεφθήκαμε, από όποια μέρη και αν περάσαμε, ακούγαμε και βλέπαμε κάτι Ελληνικό. Το συναίσθημα όλων μας ήταν ότι κάποτε εδώ υπήρχε μια Ελλάδα!
Η πρώτη επαφή με την άλλη Ελλάδα ήταν για τους ταξιδιώτες της Θεσσαλονίκης όταν περνώντας τα σύνορα της Βουλγαρίας με την Ρουμανία, πάνω από την γέφυρα του Δούναβη, είδαν τα πολλά λιμανάκια, όπου γινόταν παλαιότερα, επί Τουρκοκρατίας, το διαμετακομιστικό εμπόριο. Η διαχείριση των λιμανιών αυτών είχε ανατεθεί από την Ρωσία στο Μεγάλο Έλληνα Ευεργέτη, Συγγρό.
630 χιλιόμετρα, για τα οποία χρειάστηκαν 14 ώρες να τα διασχίσουμε, από το Βουκουρέστι και περνώντας την Μολδάβα και το κρατίδιο της Υπερδνηστερίας, καταλήξαμε αργά το βράδυ στην Οδησσό, κέντρο του Ελληνισμού τον 18ο αιώνα και μία από τις ωραιότερες και πιο καλοδιατηρημένες πόλεις της Ευρώπης, με αρχιτεκτονική και χρώμα. Μια ξεχωριστή πόλη, με χαρούμενους ανθρώπους, που κάνουν τις βόλτες τους στους δρόμους της πόλης με εντυπωσιακά άλογα, ενώ οι καφετέριες προσφέρουν κουβέρτες στους θαμώνες για να τυλίγονται όταν το κρύο γίνεται τσουχτερό. Επισκεφθήκαμε το Εθνικό Μουσείο, με την περίφημη Χρυσή Αίθουσα, όπου φυλάσ- σονται ευρήματα από τις αρχαίες Ελληνικές πόλεις την Νότιας Ουκρανίας. Το λιμάνι! Εδώ έγινε η αρχή της επανάστασης του 1917 όταν το 1904 έγινε η πρώτη εξέγερση εναντίον του Τσάρου από τους ναύτες του θωρηκτού Ποτέμκιν.
Απ’ όπου και αν περνούσαμε όλα ήταν Ελληνικά. Η πιο συγκλονιστική στιγμή της αποστολής μας ήταν το προσκύνημα στο σπίτι της Φιλικής Εταιρείας. Ιδιοκτησία της οικογένειας Μαρασλή, παραχωρήθηκε και χρησιμοποιήθηκε σαν κρησφύγετο από τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, τον Ξάνθο, τον Σκουφά, τον Τσακάλωφ και τον Αναγνωστόπουλο. Δάκρυα στα μάτια και ρίγη συγκίνησης σκόρπισε το άκουσμα του όρκου των Φιλικών, που διάβαζε ο Πατριάρχης Αλεξάνδρειας και Πάσης Αφρικής Θεόδωρος ο Β΄, ως ΄Eξαρχος του Πατρειαρχείου Αλεξανδρείας στην Οδησσό.
Συναντήσαμε τους Έλληνες σε μια παλιά γειτονιά! Μια χωμάτινη αυλή, με γύρω – γύρω σπίτια φτωχικά και ρούχα απλωμένα γέμισε από την αγάπη των Ελλήνων της Οδησσού, που υποδέχτηκε την αποστολή του Προγράμματος “Οικουμενικός Ελληνισμός”. Παραδοσιακά ντυμένα τα Ελληνόπουλα μας πρόσφεραν φρούτα και κεράσματα φτωχικά αλλά γνήσια Ελληνικά. Προσφέραμε βιβλία, σημαίες και την αγάπη μας! Ήταν μια συγκινητική συνάντηση. Η Πρόεδρος της Κοινότητος Ελισάβετ Πολυχρονίδη με την αδερφή της Αγλαΐα μας εξομολογήθηκαν! Φεύγοντας έμειναν στην ψυχή μας οι φωνές απόγνωσης και διαμαρτυρίας, ότι το Ελληνικό Κράτος δεν τους αντιμετωπίζει σαν Έλληνες και έτσι δεν τους δίνει ούτε καν την Visa για να επισκεφθούν την γη των προγόνων τους.
Ο νέος Πρόξενος της Ελλάδος, κ. Παπαδογιωργάκης Μανώλης, είχε την καλοσύνη και μας επισκέφθηκε στο ξενοδοχείο, όπου είχε καταλήξει η αποστολή. Φάνηκε άνθρωπος με διάθεση και ενδιαφέρον για τον Ελληνισμό. Ας ελπίσουμε ότι η παρουσία του εκεί θα βοηθήσει και τον Ελληνισμό και θα σταματήσει τον εκβιασμό που γίνεται προς τους Έλληνες, ότι για να βγάλουν Visa για την Ελλάδα πρέπει να πληρώνουν 100 με 150 ευρώ, δηλαδή ένα μηνιάτικο, γιατί τόσα παίρνει ένας εργαζόμενος στην Οδησσό.
Φύγαμε από την Οδησσό για την Κριμαϊκή χερσόνησο. Οι αρχαίοι Έλληνες την ονόμαζαν Ταυρική χερσόνησο. Μεγάλη η παρουσία του Ελληνικού πληθυσμού. Όλες οι πόλεις με έντονο το Ελληνικό στοιχείο. Συμφερούπολη, Σεβαστούπολη κ.α. Πηγαίνοντας για την Γιάλτα, όπου ήταν ο επόμενος σταθμός μας, σταματήσαμε στην Ολβία (Ευτυχισμένη). Ιδρύθηκε από τους Έλληνες της Μιλήτου το 650 π.Χ. Ήταν η πλουσιότερη και σημαντικότερη αποικία των Ελλήνων και η πρωτεύουσα των ελληνικών αποικιών.
Γιάλτα. Η λέξη είναι Ελληνική και σημαίνει “γιαλός”. Υπήρξε το τουριστικό θέρετρο της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Στην περιοχή Λειβάδι, 3 χιλιόμετρα από την Γιάλτα, στο σπίτι του Έλληνα Δεμβεγιώτη, έγινε η Συνδιάσκεψη Κορυφής των τριών Μεγάλων Δυνάμεων το 1945. Συγκεκριμένα ο Ρούσβελτ των Η.Π.Α., ο Τσώρτσιλ της Αγγλίας και ο Στάλιν της Ρωσίας, συναντηθήκαν στην “Συνδιάσκεψη των Αργοναυτών” και πήραν κοσμοϊστορικές αποφάσεις. Σύμφωνα με αυτές, τερματίστηκε νωρίτερα ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και πάρθηκε η απόφαση για την ίδρυση του Ο.Η.Ε.Η τουριστική μας περιήγηση στην όμορφη Γιάλτα, ολοκληρώθηκε με την επίσκεψη μας στα σπίτια που έζησαν ο Μαξίμ Γκόρκι και ο Άντονυ Τσέχωφ.
Επισκεφθήκαμε την Ελληνική κοινότητα στην Συμφερούπολη. Το κτίριο της κοινότητας ήταν σε ανακατασκευή, έτσι οι Έλληνες της περιοχής μας υποδέχτηκαν στο πεζοδρόμιο, έξω από την κοινότητα. Δεν πίστευαν πως φτάσαμε ως εκεί, καθώς ήμασταν η πρώτη αποστολή από την Ελλάδα που τους επισκέπτονταν. Ο Πρόεδρος της κοινότητος Βασίλης Συμβουλίδης μας άνοιξε την καρδιά του. Ίδια προβλήματα, ίδια παράπονα με την Οδησσό.
Επιστρέφοντας στην Γιάλτα, περάσαμε από την περιοχή Μπαλακλάβα, μια μεγάλη περιοχή της Σεβαστούπολης. Εδώ, ο Οδυσσέας συνάντησε τους ανθρωποφάγους Λαιστρυγόνες. Εδώ υπήρχαν τα ναυπηγεία και το κρησφύγετο των Ρωσικών υποβρυχίων σε βάθος 150 μέτρων, στο οποίο πρόσβαση είχαν μόνο 5 άτομα. Σε αυτήν την περιοχή, πέρασε τις κρίσιμες ώρες της πολιτικής αλλαγής της Σοβιετικής Ένωσης ο Γκορμπατσόφ. Η Σεβαστούπολη με πληθυσμό 340.000 κατοίκους χτίστηκε στη θέση της αρχαίας Ελληνικής πόλης Χερσώνα.
Πήραμε το δρόμο για το Κίεβο. 1.000 χιλιόμετρα ήταν η απόσταση από την Γιάλτα και χρειάστηκαν δύο μέρες, για να φτάσουμε στην αρχαιότερη πρωτεύουσα του Ρωσικού κράτους. Εντυπωσιακή αρχιτεκτονική που θυμίζει την Αγία Πετρούπολη. Παντού ναοί με χρυσοβαμμένους τρούλους. Η πλατεία της Ανεξαρτησίας, όπου υψώνεται το κλασικό άγαλμα της Ρωσικής Επανάστασης και το άγαλμα της Αδελφοποίησης της Ουκρανίας και της Ρωσίας. Η Μονή της Αγίας Λαύρας, με τις κατακόμβες και τα λείψανα 130 Αγίων. Γίναμε δεκτοί από τον πατέρα Αντώνιο, τον πατέρα Κύριλλο, υπεύθυνο των εσωτερικών υποθέσεων της Μονής και τον Αντιπρύτανη της Θεολογικής Σχολής, κ. Κλήμη. Η φιλοξενία ήταν εγκάρδια και η συζήτηση πολύ παραγωγική για συνεργασία του Προγράμματος με την Μονή.
Εδώ δεν συναντήσαμε τους Έλληνες γιατί το προεδρείο τους απουσίαζε στην Ελλάδα. Επισκεφθήκαμε όμως το Προξενείο. Ο Πρόξενος, κ. Εμμανουήλ Παπαδογιωργάκης, έχοντας φόρτο εργασίας, όπως μας είπε, υποδέχτηκε την αποστολή χωρίς να μας διαθέσει ιδιαίτερα χρόνο. Που να βρεθεί άλλωστε ο χρόνος με τους 350.000 Έλληνες που ζουν στην Ουκρανία να ασχοληθεί μαζί μας. Τον ευχαριστήσαμε και του επιδώσαμε το πνευματικό μας έργο. Επίσης, πήγαμε να προσκυνήσουμε στον Ναό του Αγ. Ανδρέα.
Αφήνοντας το Κίεβο, ο επόμενος προορισμός ήταν το Κισσινάου, η πρωτεύουσα της Μολδάβας. Εδώ ο μεγάλος Έλληνας Μιχάλης Κάτσικας, Λοχαγός του Ρωσικού στρατού, χτίζει το σπίτι του και το προσφέρει στους Φιλικούς για τον αγώνα τους. Το νεκροταφείο δείχνει ότι κάποτε εδώ ήταν όλα Ελληνικά. Εδώ οι οικογενειακοί τάφοι των Μαυροκορδάτων και των Κατακουζηνών. 30 χιλιόμετρα έξω από το Κισσινάου υπάρχει η έπαυλη της οικογένειας Ράλλη, που ήρθε από το Φανάρι. Σήμερα λέγεται Μουσείο Πούσκιν. Η συνάντηση με τους Έλληνες ήταν οδυνηρή. Εδώ ο Πρόεδρος Βλαδίμηρος Γιανίεφ δεν μιλούσε τα Ελληνικά αλλά δήλωνε Έλληνας. Η όλη συζήτηση μας έγινε με μεταφραστή. Χωρίς σχόλια.
Τελευταίος σταθμός της αποστολής η Βραΐλα της Ρουμανίας, χτισμένη στο Δέλτα του Δούναβη. Όμορφη πόλη με έντονο το Ελληνικό στοιχείο. Στην Ορθόδοξη εκκλησία μας υποδέχτηκε ο Πρόεδρος και στην συνέχεα συγκεντρωθήκαμε για να ακούσουμε τα ίδια. προβλήματα, τις ίδιες ανησυχίες στο φτωχικό αλλά νοικοκυρεμένο χώρο της κοινότητας
Πήραμε το δρόμο της επιστροφής. Τα συναισθήματα απερίγραπτα, ίδια με αυτά που θα νιώσετε διαβάζοντας αυτό το οδοιπορικό.
