Στην Επανάσταση της Μακρινίτσας , κατά των Τούρκων, 6/2/1878, έλαβε μέρος Λόχος 70 Γυναικών.
«Ιστορία του Βόλου.» Δημήτρης Τσοποτός Σελ. 283, Εκτυπώσεις Μ. Σειζάκη
1941-44, Θεσσαλικός Κάμπος. Μάχη Σποράς και Σοδειάς
Δόθηκαν στους χωρικούς για να τις καλλιεργήσουν εκτάσεις κρατικές, κοινοτικές, κοινόχρηστες. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την καλλιέργεια 30% περισσότερων εκτάσεων.
Με υπογραφή του στρατηγού Σαράφη, ο Λαϊκός Στρατός έδινε τοπικές μάχες με τους Γερμανούς καλύπτοντας τις αγρότισσες που μάζευαν και έθαβαν στη γη τα δεμάτια το σιτάρι.
Σπάρθηκαν 5 εκατομμύρια στρέμματα με σιτάρι. Ήταν μια Μάχη που την έδωσαν κυρίως οι Γυναίκες στο Θεσσαλικό Κάμπο, με σύνθημα «Ούτε σπιθαμή γης άσπαρτη. Ούτε σπυρί στάρι στον κατακτητή»
Μάχη ιδιόρρυθμη, συνεχής, εκτεταμένη, εναντίον του στρατού Κατοχής, για να σωθεί η σοδειά του σταριού. (Άνοιξη 1944).
Προηγήθηκε το Φθινόπωρο του 1943 μια εξίσου σπουδαία μάχη της Σποράς.
Με άλογα, βόδια, βουβάλια, με πετρέλαιο που αντλούσαν από τα βυθισμένα πλοία στο Λιμάνι του Βόλου, με σπόρο από την Μακεδονία.
Η γη κάρπισε. Τον καιρό του Θερισμού οι Γερμανοί έστειλαν τα SS και την Γκεστάπο να αρπάξουν τη Σοδειά. Δόθηκαν πολλές μάχες σώμα με σώμα στον Καρδιτσιώτικο Κάμπο, με σπουδαιότερη τη Μάχη του Κοσκινά.
Γυναίκες, παιδιά, γέροι, αψηφώντας τον κίνδυνο με όπλα ή αυτοσχέδια όπλα, ρίχτηκαν ορμητικά και έσωσαν το στάρι για να αποτραπεί η πείνα.
Για τον άμαχο πληθυσμό. Για τους Αντάρτες στα Βουνά. Για τους πατριώτες της Εθνικής Αντίστασης στις πόλεις. Για τους φυλακισμένους.
Ο θεσσαλικός κάμπος είναι η Μάνα από την οποία περίμεναν τα παιδιά της.
Η Αθήνα, ο Πειραιάς, η Ήπειρος, η Πελοπόννησος, τα Νησιά.
Διασώθηκε το 95% της παραγωγής .2.5% το κατέστρεψαν.2.5% πήρε ο εχθρός. Ο φόρος αίματος πολύ μεγάλος. Μάρτιο έως Ιούλιο εκτελέστηκαν 2530 Πατριώτες και πατριώτισσες. Οι Γυναίκες φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν, μαρτύρησαν, οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας.
Η Μάχη της Σοδειάς θα μείνει στην ιστορία σαν παράδειγμα της θέλησης των Λαών να ζήσουν, να λευτερωθούν!
Πρωτοπόρα η γυναίκα της Θεσσαλίας στην Αντίσταση και το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας(ΔΣΕ), στην πλειοψηφία τα κορίτσια που έλαβαν μέρος στη μάχη της Σοδειάς ήταν Επονίτισες.
Εκατοντάδες κορίτσια κατετάγησαν στο ΔΣΕ.
Οι γυναίκες της Καρδίτσας με 25 μέρες εκπαίδευση, πολέμησαν στο Καρπενήσι. Μετείχαν σε επικίνδυνες αποστολές, στην Ήπειρο, Δ. Μακεδονία, Σμόλικα, Γράμμο. Αποτελούσαν το 30% του στρατού . Ως οι « Αμαζόνες» του Ιππικού της Θεσσαλίας, πολέμησαν δίπλα στους άνδρες ισάξια, ως σαμποτέρ, ασυρματίστριες, νοσοκόμες. Βαρύς ο φόρος αίματος στο πεδίο της Μάχης, στην αιχμαλωσία, στις εκτελέσεις, στις εξορίες, στις φυλακές.
Η Ελένη Κατσή-Παχή Επονίτισα από την Δράνιτσα Καρδίτσας. Αξιωματικός του ΔΣΕ. Πολεμούσε με τις άλλες γυναίκες στις κορφές της Λυκοποριάς. Έζησαν μια κόλαση από την πολεμική μηχανή του αντιπάλου, από στεριά και αέρα.
Η Παναγιώτα Λόζου. Σκοτώθηκε κατά την διάρκεια των βομβαρδισμών , πάνω στο άνθος της ηλικίας της, 17 ετών.
Η Ελένη Παπαθανασίου. Μαχήτρια από την Ταξιαρχία του Ιππικού. Έζησε την ηρωική και περιπετειώδη ζωή του ιππικού από την ίδρυσή του, έως την πλήρη διάλυση και καταστροφή στη μάχη του Ντομπρούζι.
Η Κατίνα Λατίφη. Υπαξιωματικός Σχολής Εκπαίδευσης Υπαξιωματικών στη Μολόχα Αγράφων.
Οι περισσότερες κοπέλες ήταν από τα Καραγκουνοχώρια Καρδίτσας. Πολεμούσαν με παλιά Ιταλικά όπλα και Γερμανικά Μάουζερ.
Η περιοχή της Θεσσαλίας είχε πάνω από 25 000 γυναίκες οργανωμένες στο ΕΑΜ, 2 000 στο εργατικό ΕΑΜ, 22 000 στην Εθνική Αλληλεγγύη, 22.000 Επονίτισες.
«Ψυχή» των αγροτικών κινητοποιήσεων των γυναικών στα Τρίκαλα, η Βάγια βοηθός Πολιτικού Επιτρόπου , της Πρώτης Μεραρχίας Θεσσαλίας .
Μέσα από τους Εθνικοαπελευθερωτικούς Αγώνες οι γυναίκες προώθησαν και τα Κοινωνικά και πολιτικά τους Δικαιώματα.
Πολλές φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, βρήκαν φρικτό θάνατο από τους κατακτητές.
Η πρώτη Οργάνωση Εθνικής Αλληλεγγύης Ιδρύθηκε το Μάιο του 1941 , όπου συμμετείχαν κυρίως γυναίκες, με πλούσια δράση στο Νομό Μαγνησίας. Έργο τους ανακούφιση φυλακισμένων, προσφορά τροφίμων και πληροφοριών, περίθαλψη καταδιωκομένων. Διακρίθηκαν Κατίνας Σαμέως, Νίκη Παπάντου.
Προς το τέλος του 1941 ιδρύθηκε το ΕΑΜ, που επίσης εντάχθηκαν πολλές γυναίκες. Διακρίθηκαν:
- Μαρία Ζωιτοπούλου-Ζιούτου. Φοιτήτρια
- Μίνα Μανοπούλου. Μαθήτρια από την Αργαλαστή
- Τιτίκα Παπαζαφείρη. Φιλόλογος, Υπεύθυνη Γυναικών Ανατολικού Βόλου
- Εφη Κουσαρίνη-Παππά.Γραμ. Καπνοβιομηχανίας Ματσάγκου
- Άννα Αηδονίδου -Βλαχάκη. Υπάλληλος Υφαντουργίας Μαρτζούκου
- Ισμήνη Δρόσου. Μέλος Κεντρικής Επιτροπής ΕΑΜ Μαγνησίας και Υπεύθυνη Διοίκησης Εργατικού Κέντρου Μαγνησίας. Εκτελέστηκε με άλλους 3 πατριώτες.
- Αιμιλία Γρίβα, Ελισσάβετ Πάσχου-Παπαδάμου, Μαρία Φιλιά, Ασημίνα Κωνσταντά, Καλουδίτσα Πανάγου-Αντωνίου, Σοφία Δημητριάδου, Τούλα Βέργου
Σύμφωνα με το Βιβλίο, «Μαχήτριες του ΔΣΕ» του Κώστα Γκριτζώνα, αναφέρει τις:
- Μαρία Ράπτη-Κολιγιάννη, Αρχηγό Νότιας Ελλάδας
- Βάγια Παπακόγλου. 1η θεσσαλική Μεραρχία
- Φόνη Καρυά, Διαμάντω Γκριτζώνα, Φωτίκα Κουρδούκλα, Χαρίκλεια Κολοβού κ.ά.
- Ναυσικά Αγριγιαννάκη, 139η Θεσσαλική Ταξιαρχία
- Βαγγελιώ Δημητριάδου, Αλεξάνδρα Γουρζανοπούλου, Αθανασία Καιτζίδου
- Γιάννα Τρικαλινού. 123η Ταξιαρχία Θεσσαλίας
Η ΕΠΟΝ ιδρύθηκε 23/2/1943. Υπήρξε η πιο πλατειά αντιστασιακή οργάνωση νέων της Θεσσαλίας. Διακρίθηκαν οι Ελευθερία Αηδονίδου-Παπαδοπούλου, Νίτσα Κολιού, Δήμητρα Ελένη Διομήδους-Κορμάζου, Αφροδίτη Μπαλαμπάνη-Καναβά, Μαρία Καλαμπόκα, Μίτσα Μακρή, Κυβέλη Ζημέρη -Δουδολίνου, Ευαγγελία Παππά, Δήμητρα Σολωμού, Άννα Μπαξεβανάκη, Αφροδίτη Κουτρούλη.
Άνω των 100 κοριτσιών που δραστηριοποιήθηκαν στην Αντίσταση στο Βόλο, Πήλιο, Αλμυρό κ.ά. υπήρξαν θύματα των κατακτητών στη Κατοχή. Όπως, Ελένη Βαλσαμή-Χαλυβοπούλου, Νίτσα Τριανταφύλλου, Ολυμπία Χαραλέτου (17 ετών), Αντωνία Ιατρούλη (15 ετών), Λουκία και Σοφία Τοπάλη (μητέρα και κόρη), Φιλίτσα Καλαβρού (7/7/44) , απαγχονίστηκαν στα Κάτω Λεχώνια. Η Ελένη Μαυρογιάννη, 27 ετών, έγκυος, στις 31/5/44, απαγχονίστηκε στην Ορμού Μαγούλας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Νίτσα Κολιού.« Άγνωστες πτυχές Κατοχής και Αντίστασης 1941-44» Τόμος Β
- Λάζαρος Αρσενίου. « Η Θεσσαλία στην Αντίσταση» Τόμος Β
- Χρ. Χατζηιωσήφ, Πρ. Παπαστρατής. «Η Ιστορία της Ελλάδος του 20ου αιώνα «Τόμος Β1, Γ2, 2007
- Ευαγγελία Γάλλου. « Οι γυναίκες της Θεσσαλίας στο ΕΑΜ» Διπλωματική Εργασία.
- Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας,2007, Αρχείο Επιτροπής κρίσης αγωνιστών εθνικής αντίστασης 1941-44
- Αρχείο Γιάννη Μαυρογιάννη «Χρονικά Εθνικής Αντίστασης» ( Διαδίκτυο)
- Νίκος Στουρνάρας. « Μαγνησία 1943-44. Η τραγωδία της Κατοχής» 1985.
- Κώστας Βιτάλης . Δημοσιογράφος. « Η Μάχη Της Σποράς και της Σοδειάς.Μάχες Θρίαμβος» Εκδ. 1944
Ένωση Γυναικών Ελλάδας, www.ege.gr