Αποστολή στην Κούβα
(4-12 Ιουλίου 2005)
Ο Αρχιεπίσκοπος Παναμά και Κ. Αμερικής κ. Αθηναγόρας, Δήμαρχος της Αβάνας κ. Leal, αλλά και η Υπουργός θρησκευμάτων και σχέσεων με την Ελλάδα κ. Calida μας υποδέχθηκαν εκ μέρους του προέδρου Φιντέλ Κάστρο. Γνωρίσαμε τι σημαίνει αγάπη για την Ελλάδα και τον Αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό.
Συμμετείχαν 80 προσωπικότητες.
Ζήσαμε σε μία χώρα για οχτώ ολόκληρες μέρες μία έκπληξη διαδέχονταν την άλλη. Η μία εμπειρία ακολουθούσε την άλλη. Η μία συγκίνηση κάλυπτε την άλλη.
“Βοήθεια!!! Χρειαζόμαστε τη βοήθεια σας. Υποφέρουμε. Φυσικά αν συμβεί κάτι είμαι υποχρεωμένη να διαψεύσω όλα αυτά που σας λέω και να σας πω ότι είστε ψεύτες. Αυτό το κοριτσάκι των 10 χρονών που βλέπετε αν δε βοηθηθεί, αν δε τη στηρίξετε στα 13-14 θα πρέπει να βγει στην πορνεία για να επιβιώσει”. Κραυγή απελπισίας από μια Κουβανή μάνα.
Μείναμε έκπληκτοι από αυτά που είδαμε.
Στο Πανεπιστήμιο της Κούβας, όπου μας υποδέχτηκε ο Isido Gomez Santos και ο dr. Rogelio Rodriguez Coronel, είδαμε αυτό που σε κανένα Πανεπιστήμιο του κόσμου δεν το συναντήσαμε. Μια τεράστια αίθουσα με αντίγραφα γλυπτών της Αρχαίας Ελλάδας, του Παρθενώνα για να μπορούν οι φοιτητές να μαθαίνουν την ελληνική ιστορία και τον ελληνικό πολιτισμό.
Στο μουσείο της Αβάνας, η Moraina Clavijo Colon μας ξενάγησε στο χώρο όπου ελληνικά αγάλματα και αγγεία της Αρχαίας Ελλάδας σε άριστη κατάσταση δέσποζαν στο κεντρικότερο σημείο του μουσείου.
Επισκεφτήκαμε το Δήμαρχο της πόλεως της Αβάνας κ. Leal, οι επικεφαλής της αποστολής, Πανουσόπουλος Σταύρος, Πρόεδρος του Προγράμματος “Οικουμενικός Ελληνισμός”, o. Αγγελόπουλος Αθανάσιος, Καθηγ. Α.Π.Θ. επιστημονικός συνεργάτης του Προγράμματος και ο Πέτρος Μαντούβαλος, βουλευτής της Ν.Δ. Α΄ Πειραιώς. Συνοδευόμασταν από τρεις τεράστιες φυσιογνωμίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, το σεβασμιότατο Μητροπολίτη Παναμά και Κεντρικής Αμερικής Αθηναγόρα, τον Αρχιμανδρίτη Τιμόθεο και τον Πατέρα Αθανάσιο.
Ήταν μια εμπειρία από αυτές που δεν ξεχνιούνται ποτέ. Μας υποδέχτηκε στο Δημαρχείο με τη μεγαλύτερη απλότητα που έχουμε συναντήσει ποτέ από επίσημο και αφού έβαλε τον Μητροπολίτη να καθίσει στη “δική του” πολυθρόνα αυτός πήρε ένα σκαμνάκι από αυτά που χρησιμοποιούμε εδώ στην Ελλάδα για να καθόμαστε κοντά στο τζάκι και κάθισε δίπλα του. Άρχισε να μιλά, με γνώση, με σεβασμό, με αγάπη για την Ελλάδα, τον ελληνικό πολιτισμό και την Ορθοδοξία. Είχαμε μείνει με το στόμα ορθάνοιχτο γιατί δε φανταζόμαστε ότι η καρδιά του κομμουνιστικού καθεστώτος έτρεφε τέτοια συναισθήματα για εμάς.
Και δεν ήταν το μόνο. Η Υπουργός Θρησκευμάτων & Σχέσεων με την Ελλάδα κα. Calida που μας δέχτηκε, εκτός προγράμματος στο κτήριο της Κεντρικής Διοίκησης του κόμματος, στους χώρους δηλαδή που εργάζεται ο Φιντέλ Κάστρο, οι Πανεπιστημιακοί που συναντήσαμε στο Ινστιτούτο Θρησκειών του Πανεπιστημίου αλλά και ο “οδηγός” μας κ. Isido Gomez Santos Πρέσβης της Κούβας μας έκανε να αισθανόμαστε άβολα αλλά και ταυτόχρονα υπερήφανοι για τη γνώση και την αγάπη που είχαν προς τον ελληνικό πολιτισμό.
Ο μεγάλος οραματιστής ηγέτης Φιντέλ Κάστρο μας ανακοίνωσαν ότι έχει προσφέρει στην Ορθοδοξία ό,τι περισσότερο θα μπορούσε να κάνει ένας ιδεολόγος ηγέτης αλλά και που κανένας σύγχρονος ηγέτης δεν το έχει πράξει. Εκτός από τον ιερό ναό του Αγίου Νικόλάου, που το 1983 εγκαινίασε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, προσέφερε εντελώς δωρεάν ένα τεράστιο κτίσμα 3.000 τ/μ για να εγκατασταθεί εκεί Θεολογική Σχολή. Αυτή η προσφορά του, που δείχνει τη μεγαλοσύνη αυτού του ηγέτη, ουσιαστικά αποτελεί τη μεγαλύτερη προσφορά για την Ορθοδοξία και τον Ελληνισμό, καθώς από αυτή τη σχολή θα ξεφυτρώσουν οι γηγενείς ιερείς που θα στελεχώσουν την εγκαταλελειμμένη εκκλησία της Λατινικής Αμερικής. Διότι είναι τελείως διαφορετικό να στέλνονται στη Λατινική Αμερική ιερείς από την Ελλάδα για ένα ή δύο χρόνια -και όταν στέλνονται- από το να βγουν νέοι ιερείς, ντόπιοι, από την Κούβα, τον Παναμά, τη Βολιβία, την Αργεντινή που θα υπηρετήσουν το ποίμνιο τους και την “πατρίδα”, γιατί πατρίδα ακούσαμε τους εκ Βολιβίας και Κούβας ιερείς να αποκαλούν την Ελλάδα.
Τρία κιλά ρύζι, δύο κιλά φασόλια, μισό κιλό ζάχαρη, ¼ καφέ, 1 μπροτάκι κάθε δύο μέρες, ένα σαπούνι για δύο άτομα για ένα μήνα, και για τα παιδιά επιπλέον γάλα και κρέας μέχρι που γίνονται 7 χρονών, μετά και αυτά σταματούν. Αυτά τους δίνει το κράτος. Έχουν όλοι δουλειά, αλλά τα 250 κουβανικά πέσσος που παίρνουν τους φτάνουν για να τρων κρέας μόνο δύο φορές το μήνα, ενώ χρειάζονται τους μισθούς έξι μηνών για να αγοράσουν ένα μπλουζάκι ή ένα παντελόνι για να ντυθούν. Φυσικά, καλό θα είναι να μην χρειαστούν φάρμακα για την υγεία τους, γιατί η ελάχιστη ντόπια παραγωγή δεν καλύπτει τις ξεχωριστές φαρμακευτικές ανάγκες.
Οι δρόμοι γεμάτοι ανθρώπους που περιμένουν να περάσει κάποιο όχημα για να τους μεταφέρει στον προορισμό τους, και οι ώρες αναμονής ατελείωτες για μία απόσταση 10 χλμ. Μπορεί να περιμένουν και 4 και 5 ώρες για να την πραγματοποιήσουν.
Ο τυφώνας Denis, ο μεγαλύτερος τυφώνας που πέρασε ποτέ από την Κούβα τα τελευταία 200 χρόνια, μας έκανε να ζήσουμε μία ξεχωριστή εμπειρία. Από την προηγούμενη ημέρα άρχισε η προετοιμασία της υποδοχής του. Στο ξενοδοχείο μας άρχισαν να σφραγίζουν τις πόρτες και τα παράθυρα με μεγάλες ξύλινες σανίδες. Οι καταστηματάρχες να αδειάζουν τα καταστήματα τους από τα εμπορεύματα. Τα χωριά να εγκαταλείπονται με υποδειγματικό τρόπο. Ο Φιντέλ Κάστρο, από τηλεοράσεως ολόκληρη την ημέρα, κατεύθυνε προσωπικά την επιχείρηση προστασίας από τον τυφώνα, αλλά και μόλις αυτός τελείωσε, όργωσε την Κούβα χωριό-χωριό για να δώσει κουράγιο στους πληγέντες και να δει προσωπικά τα προβλήματα που είχε αφήσει ο τυφώνας. Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι παρότι ο τυφώνας αφάνισε κυριολεκτικά πολλά χωριά, υπήρχαν μόνον 8 νεκροί και αυτοί ήταν άνθρωποι που αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Τα μεγάλα προβλήματα φάνηκαν μετά τον τυφώνα. Το κράτος είχε παραλύσει, οι υπάλληλοι του ξενοδοχείου δεν είχαν μπορέσει να φτάσουν στο χώρο εργασίας για να μας εξυπηρετήσουν, τα φαγητά είχαν ελαττωθεί, καθώς για τρεις μέρες δεν υπήρχε νερό και ηλεκτρικό.
Επισκεφτήκαμε τον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου, στην είσοδο, δεξιά, δέσποζε ένα ψηφιδωτό με τη φωτογραφία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και του Φιντέλ Κάστρο. Aλλο ξάφνιασμα εδώ, η λιτότητα των ιερέων και η “άδεια” που έδωσε για τη θεία κοινωνία και στους “απροετοίμαστους” ο Μητροπολίτης Παναμά. Κοινωνήσαμε όλοι!
Ο Πρέσβης της Ελλάδος κ. Αυγερινός, μια πολύ ευγενική φυσιογνωμία, που συνετέλεσε τα μέγιστα στην πραγματοποίηση αυτής της αποστολής, παρέθεσε δεξίωση προς τιμή της αποστολής, μετά τη θεία λειτουργία.
Έξι παιδιά κουβανικών οικογενειών ήθελαν να βαπτιστούν ορθόδοξα. Για εμάς ήταν μια ξεχωριστή στιγμή, για πρώτη φορά στα 10 χρόνια του Προγράμματος μας, σε μία κολυμπήθρα πλαστική, γίναμε ανάδοχοι στα έξι αυτά παιδιά από την Κούβα και στους δώσαμε ονόματα ελληνικά, Σταυρούλα, Δημήτρης, Βασίλης, Παναγιώτης αλλά και εθνικά Ελλάδα, Μακεδών κλπ. Ένα κομμάτι της ψυχής μας αφήσαμε σε αυτά τα παιδάκια και μέσα από αυτά θα παρακολουθούμε την εξέλιξη της σύγχρονης ιστορίας της Κούβας.
Η εκπαίδευση στην Κούβα είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα. Όλα τα παιδιά έχουν κυριολεκτικά δωρεάν παιδεία, ιδιαίτερους δασκάλους στις ιδιαίτερες κλήσεις που το καθένα παρουσιάζει, ενώ το ποσοστό των νέων που σπουδάζουν ιατροί είναι το υψηλότερο ποσοστό από όλες τις χώρες του κόσμου.
Από το 1992, οπότε έπαψε και η βοήθεια της Σοβιετικής Ένωσης, η κατάσταση στην Κούβα είναι δραματική. Το εμπάργκο των Αμερικάνων δεν επιτρέπει σε κανένα καράβι να πλησιάσει στο μεγαλύτερο νησί της Καραϊβικής. Όλα στα σπίτια τους παλιά, σκουριασμένα, σκισμένα, τσακισμένα. Μέσα στις καρδιές τους όμως, έχουν την αγάπη, την καλοσύνη αλλά και την αγάπη τους για την Ελλάδα. Ίσως το ιεραποστολικό έργο της εκκλησίας να βοηθήσει στην ανάσταση των ψυχών αλλά και στην μείωση της πορνείας, καθώς όλες οι γυναίκες ήταν στη διάθεση των τουριστών για να μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα.
Η τηλεόραση παίζει μόνο τα κουβανικά. Σε ένα από αυτά, κάθε μέρα, ο Φιντέλ Κάστρο ώρες ατελείωτες δίνει κουράγιο στο λαό του. Τα δορυφορικά προγράμματα τα βλέπουν μόνο οι τουρίστες στα ξενοδοχεία, γιατί ο τουρισμός είναι το μοναδικό μέσο επαφής με όλο τον υπόλοιπο πολιτισμένο κόσμο.
