H επανάσταση του 1821, και πιστεύω ότι συμφωνούμε όλοι, αποτελεί το ορόσημο για την αναγέννηση του ελληνισμού και του ελληνικού κράτους. Για το κορυφαίο αυτό γεγονός έχουν γραφτεί πάρα πολλά και συνεχώς θα έρχονται στη δημοσιότητα νέα στοιχεία.
Γι’ αυτό και θα ήθελα να σταθώ και σε ένα σπουδαίο κατά την γνώμη μου γεγονός που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό. Στα γεγονότα κατά την περίοδο της Επανάστασης στην Αττική και στην απελευθέρωση της Αθήνας. Ακριβώς επειδή η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα της Ελλάδας, λίγα χρόνια μετά την δημιουργία του Ελληνικού Κράτους, πιστεύω ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα και να αναδειχθεί ο αγώνας που έγινε για την απελευθέρωση της Αθήνας και της Αττικής ευρύτερα.
Η Αθήνα κατελήφθη από τους Φράγκους το 1204. Κατά την όψιμη Φραγκοκρατία εγκαθίστανται στην προσκεκλημένοι από τον Φλωρεντινό Νέριο Ατζαγιώλη πολυάριθμα αρβανίτικα φύλλα στην Αττική, Βοιωτία, Κορινθία, Αργολίδα, Ν. Εύβοια και αλλού. Οι άνθρωποι αυτοί ήταν χριστιανοί ορθόδοξοι, ενσωματώθηκαν στο ελληνικό περιβάλλον και ήταν αυτοί που κατά βάση αντιστάθηκαν στους Τούρκους τα μετέπειτα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Κυρίως όμως ήταν αυτοί που πήραν στους ώμους τους τον αγώνα για την απελευθέρωση της Αττικής και συνέβαλαν τα μέγιστα για την απελευθέρωση της πατρίδας.
Οι Οθωμανοί κατέλαβαν την Αθήνα στις 14 Ιουνίου 1456. Στην περίοδο των Ορλωφικών ιδιαίτερη επαναστατική δράση ανέπτυξε ο Μήτρος Λέκκας από τις Αχαρνές γνωστός ως Μητρομάρρας. Με ορμητήριο τη Σαλαμίνα προσπάθησε να ξεσηκώσει όλη την Αττική, αλλά ο αγώνας έληξε άδοξα και ο ίδιος πέθανε τραυματισμένος στις 12 Φεβρουαρίου 1772.
Η προετοιμασία για την επανάσταση στην Αττική κατά βάση έγινε στις επαρχίες και στα χωριά της Αττικής με τους τοπικούς οπλαρχηγούς πολλοί από τους οποίους ήταν και μέλη της Φιλικής Εταιρείας.
Στις 24 Απριλίου 1821 συγκεντρώθηκαν στο Μενίδι περίπου 1200 αρβανίτες χωρικοί επαναστάτες με αρχηγό τον Χατζημελέτη Βασιλείου μυημένο φιλικό και τους Λεκκαίους από τη Χασιά, τον Μενιδιάτη Αναγνώστη Κιουρκατιώτη, από τα Μεσόγαια με αρχηγό τον Γιάννη Ντάβαρη από το Λιόπεσι (Παιανία) και τον Θανάση Σκουρτανιώτη από τα Δερβενοχώρια. Με γενικό αρχηγό τον φιλικό Δήμο Αντωνίου ξημερώνοντας η 25 Απριλίου, εισήλθαν στην Αθήνα από την πύλη Μπουμπουνίστρας εξουδετερώνοντας τους σκοπούς που φύλασσαν την πύλη. Με την είσοδο στην Αθήνα των Ελλήνων, οι Τούρκοι κλείστηκαν στην Ακρόπολη. Οι επαναστάτες τέλεσαν δοξολογίες και ύψωσαν τη σημαία της Φιλικής Εταιρείας στο Διοικητήριο. Ακολούθησε η πρώτη πολιορκία της Ακρόπολης, μάχες σε όλη την ύπαιθρο Αττική, όπως στο Χαλάνδρι, στο Μαρούσι, ενώ η Ακρόπολη παραδόθηκε στους επαναστάτες μετά την δεύτερη πολιορκία στις 10 Ιουλίου 1822.
Βεβαίως τα γεγονότα είναι πάρα πολλά και δεν μπορούν να αναφερθούν σ’ αυτό το μικρό ιστορικό κείμενο. Αξίζει όμως να αναφερθεί η παρουσία και η δράση στην Αττική για δύο από τους σπουδαιότερους αγωνιστές του 21. Ο πρώτος είναι ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, που μαζί με το πρωτοπαλλήκαρό του Γιάννη Γκούρα και τον Γιάννη Μακρυγιάννη, οχύρωσε την Ακρόπολη και ήταν αρχιστράτηγος του αγώνα μέχρι το 1825 στην Αττική και σε όλη την Στερεά Ελλάδα. Ο Ανδρούτσος δολοφονήθηκε στην Ακρόπολη από τον ίδιο τον Γκούρα στις 25 Ιούνη του 1825, θύμα συκοφαντιών από τους πολιτικούς του αντιπάλους.
Ιδιαίτερα σπουδαία ήταν και η δράση του αρχιστράτηγου Γεώργιου Καραϊσκάκη ο οποίος ιδρύοντας πρώτα στρατόπεδο στην Ελευσίνα και στη συνέχεια στο Κερατσίνι ανέλαβε το βάρος του αγώνα όχι μόνο στην Αττική αλλά σε ολόκληρη την Αν. Ελλάδα την δύσκολη περίοδο που σχεδόν κυριάρχησαν ο Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο και ο Κιουταχής στην Στερεά Ελλάδα δυσχεραίνοντας πάρα πολύ την έκβαση της Επανάστασης. Ο Καραϊσκάκης φονεύθηκε σε αψιμαχία στο Φάληρο στις 23 Απρίλη του 1826 αφήνοντας τεράστιο κενό για τη μετέπειτα εξέλιξη το αγώνα
Βεβαίως υπάρχουν και οι μελανές σελίδες των εμφύλιων ερίδων μια και ποτέ οι Αθηναίοι δεν καταδέχτηκαν να είναι στην διοίκηση της Αθήνας οι «χωριάτες επαναστάτες» οι οποίοι όμως την απελευθέρωσαν.
Αξίζει λοιπόν να μελετηθεί και να αναδειχθεί η επανάσταση και η απελευθέρωση στην Αττική και κυρίως η 25 Απριλίου θα πρέπει να καθιερωθεί ως επίσημη ημέρα εορτής της απελευθέρωσης της Αθήνας.
Πέτρος Φιλίππου
Δήμαρχος Σαρωνικού
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
- Δήμαρχος Καλυβίων Αττικής και Σαρωνικού από 1990 – 2014 και από 2020 – σήμερα
- Αντιπεριφερειάρχης Ανατολικής Αττικής 2015 – 2019
- Αρχαιολόγος, Ιστορικός με σημαντικό συγγραφικό έργο σε θέματα αρχαιολογίας της Ανατολικής Αττικής, ιστορικά άρθρα και κυρίως δημοσιεύσεις βιβλίων για τους Αρβανίτες και την Αρβανίτικη γλώσσα
- Για περισσότερες πληροφορίες: petrosfilippou.gr